Naast de moderne medische wetenschap zijn er een aantal natuurlijke mechanismen waarmee mensen van ziekte kunnen herstellen en lijden kunnen verlichten.
Zo zijn er planten met een helende werking en kunnen vitamines, mineralen en andere stoffen die in het voedsel zelf voorkomen je beter maken.
Een extra factor die aan dit rijtje toegevoegd kan worden is de zon. De zon schijnt namelijk elke dag. Door deze dagelijkse aanwezigheid van de zon in de menselijke evolutie, zijn in ons lichaam bepaalde biologische processen op de aanwezigheid van de zon ingericht. Een goed voorbeeld hiervan is vitamine D: dit wordt in het lichaam zelf gemaakt wanneer er zon op de huid schijnt. Zonder zonlicht wordt er dus geen vitamine D in ons lichaam aangemaakt.
Licht en de mentale gezondheid
Naast de fysieke effecten van de zon, heeft zonlicht ook een effect op de mentale gezondheid. Veel mensen herkennen het gevoel wel dat ze in de wintermaanden verlangen naar de zon. Sommige mensen voelen zich minder vrolijk in de winter. Dit komt doordat de zon de aanmaak en doorstroming van een aantal stoffen beïnvloedt. Zodra je ‘s ochtends zonlicht in je gezicht valt, zet je lichaam bijvoorbeeld een proces in gang dat adrenaline aanmaakt.
Een andere belangrijke stof is melatonine, dat je moe maakt. Doordat de zon in de winter eerder onder gaat en later opkomt, begint je lichaam eerder met het aanmaken van melatonine. Hierdoor wordt er minder serotonine aangemaakt. Melatonine wordt namelijk gevormd in het lichaam door serotonine af te breken. Serotonine is belangrijk, omdat dit belangrijk is voor het geluksgevoel en andersom leidt een gebrek aan serotonine tot depressiviteit. Hierin ligt een belangrijke biologische verklaring van de winterdip. Bij de een is dit een winterdip en bij de ander is dit een echte depressie: een aandoening die Seasonal Affective Disorder heet.
Intensiteit en de kleur van licht
Niet alleen is het voor ons lichaam belangrijk wanneer de zon opkomt en ondergaat, maar de zon is op tal van manieren belangrijk. Ons lichaam bepaalt onder andere op basis van de kleur en de intensiteit van het licht hoe laat het is en geeft op basis hiervan stoffen af.
Doordat de zon minder fel is in de winter, voelt een dag niet alleen korter. Concreet verandert ook de huishouding van een aantal neurotransmitters. Dit zijn onder andere melatonine, serotonine, dopamine, adrenaline, noradrenaline en adenosine. Deze stoffen spelen een belangrijke rol in het genereren van energie, concentratie, het behalen van doelen, sociale relaties, gelukkig zijn en het ‘s avonds weer moe worden en in slaap vallen.
De kleur van licht is ook van belang voor het welzijn. Mensen vinden vaak warmere (meer rode) kleuren fijner. Dit heeft ermee te maken dat rood licht andere neurotransmitters laat aanmaken en doorstromen dan blauw licht.
Dit biedt allerlei nieuwe ontwikkelingen op het vlak van lichttherapie. Naast lichttherapie op basis van wit licht is er tegenwoordig ook rood licht therapie. Door de effecten op de eerder beschreven stoffen, gaat het lichaam zich een beetje meer gedragen alsof het zomer is. En veel mensen vinden de zomer natuurlijk fijner dan de winter.
Bronnen: 1) Levitan, R. D. (2022). The chronobiology and neurobiology of winter seasonal affective disorder. Dialogues in clinical neuroscience, 2. 2) Amaral, F. G. D., & Cipolla-Neto, J. (2018). A brief review about melatonin, a pineal hormone. Archives of endocrinology and metabolism, 62, 472-479. 3) www.loptimize.nl 4) Sohn, C. H., & Lam, R. W. (2005). Update on the biology of seasonal affective disorder. CNS spectrums, 10(8), 635-646. 5) Hanifin, J. P., Stewart, K. T., Smith, P., Tanner, R., Rollag, M., & Brainard, G. C. (2006). High‐intensity red light suppresses melatonin. Chronobiology international, 23(1-2), 251-268. 5) Het voedingscentrum.