Fentanyl is een morfineachtige pijnstiller en heeft een hele sterke werking.
Het wordt voorgeschreven bij hevige pijn, bijvoorbeeld na een operatie, bij kanker, na een hartaanval en ook in de laatste levensfase.
Wat is Fentanyl?
Fentanyl valt onder de opiaten. Andere voorbeelden van opiaten zijn heroïne, morfine en codeïne. Opiaten zijn afkomstig uit opium en zijn pijnstillers die dokters alleen voorschrijven bij heftige pijn.
Fentanyl is wel 50 keer sterker dan heroïne. Het middel zorgt voor een ontspannen gevoel door pijnreceptoren in ons lichaam te blokkeren. Het euforische gevoel wordt veroorzaakt doordat het dopaminegehalte in je hersenen toeneemt. Lichaamseigen systemen worden dus gestimuleerd zodat de pijn afneemt en je je rustiger voelt.
Is Fentanyl verslavend?
Opiaten, waaronder dus Fentanyl, kunnen vooral helpen bij de behandeling van pijn gedurende een korte tijd van ongeveer een maand. Als het middel voor langere tijd wordt gebruikt, is er een kans op verslaving.
Volgens Afkickkliniekwijzer kan bij langdurig gebruik het lichaam verslaafd raken aan fentanyl. Voornamelijk de kortdurende varianten van dit middel werken erg verslavend. Daarom zijn deze varianten eigenlijk alleen geschikt voor pijn bij kanker.
Plotseling stoppen met het medicijn wordt afgeraden, omdat er ontwenningsverschijnselen kunnen optreden. Symptomen zijn onder andere je onrustig voelen, zweten, slapeloosheid en braken. Als je wil stoppen met Fentanyl, moet je dat altijd onder professionele begeleiding doen.
Waarvoor wordt Fentanyl gebruikt?
Het middel werkt bij zowel acute pijn als chronische pijn.
Fentanyl kan gebruikt worden in de vorm van een pleister, die voor algemene en continue pijnstilling zorgt. Na het aanbrengen van de pleister, zal er voor drie dagen een continue hoeveelheid fentanyl worden afgegeven.
Maar de pijn is niet altijd constant; soms wordt deze erger en dat wordt doorbraakpijn genoemd. Om deze pijn te bestrijden, wordt fentanyl als (zuig)tablet of neusspray gebruikt.
Hoe gebruik je fentanyl?
Hieronder lees je hoe je Fentanyl op verschillende manieren kan gebruiken.
Pleister
Als je gebruik maakt van een fentanyl pleister, breng je deze met de vlakke hand aan. Vervolgens druk je voor 30 seconden krachtig tegen de pleister, zodat deze goed vast komt te zitten. Steeds wanneer je een nieuwe pleister gebruikt, dien je die op een andere plek aan te brengen. Als een pleister weer vervangen moet worden, vouw je de gebruikte pleister dubbel met de plakzijde naar binnen. Je doet de pleister terug in de verpakking en levert deze vervolgens in bij de apotheek. Als je pleisters in huis hebt die je niet hebt gebruikt, dan kun je die ook terugbrengen.
Het is belangrijk om de pleisters niet bloot te stellen aan warmte, omdat ze bij hitte meer Fentanyl gaan afgeven.
Neusspray
Als je acute en heftige doorbraakpijn ervaart, kun je gebruik maken van neusspray. Deze werkt binnen 10 tot 30 minuten. Als je na 10 minuten nog weinig effect ervaart, mag je een tweede dosis nemen, idealiter via het andere neusgat. Een eventuele extra dosis, in het geval van een volgende doorbraak episode, mag pas 4 uur later worden genomen. Op één dag mag je maximaal vier maal twee keer zo’n dosis nemen.
Tabletten
Ook kun je Fentanyl nemen in de vorm van tabletten voor onder de tong, of zuigtabletten. Neem deze tabletten volgens de bijsluiter en slik ze niet in één keer door. Als je wederom na 30 minuten nog geen effect voelt, mag je nog een tablet nemen maar alleen als je arts hiervoor toestemming heeft gegeven. Tussen twee episodes moet minstens vier uur zitten.
Wat zijn de bijwerkingen van Fentanyl?
Fentanyl werkt goed tegen hevige pijn, maar het medicijn veroorzaakt ook bijwerkingen. De meest voorkomende klachten zijn:
- Verstopping van de darmen
- Sufheid
- Misselijkheid
- Duizeligheid
- Hoofdpijn
In het geval van de fentanyl pleister, kun je ook wel eens last krijgen van huiduitslag.
Als je het middel in een hoge dosering neemt, kan je teven last krijgen van benauwdheid en kan het slaapapneu verergeren. Indien je last krijgt van een oppervlakkige ademhaling, dien je onmiddellijk contact op te nemen met je arts.
Bron: afkickkliniekwijzer.nl