Het belang van goede speekselvorming

Xerostomie oftewel een droge mond betekent dat er te weinig speeksel wordt geproduceerd

Dit kan voor het nodige ongemak zorgen bij het eten en praten. Daarnaast heeft speeksel een aantal heel belangrijke functies, zowel voor je mondgezondheid en je gebit als voor je algehele gezondheid:

• Speeksel bevat enzymen en micro-organismen die binnendringende bacteriën en virussen onschadelijk maken. Dat is de natuurlijke verdediging tegen ziekteverwekkers die via de mond binnenkomen, een belangrijk aspect van je weerstand. Hoe minder speeksel, des te minder afweer tegen infectieziekten.
• De mondholte is de ingang van het maag-darm kanaal. Speeksel bevat enzymen die tijdens het kauwen voedsel voorbereiden op de vertering verder in het systeem.
• Voldoende speeksel stabiliseert de zuurgraad in de mondholte, wat het leefmilieu van de “goede” microben verbetert. Dit heeft een gunstig effect op de andere functies.
• Speeksel is zuurstofrijk en beschermt tegen het woekeren van schadelijke, anaerobe (gram-negatieve) mondbacteriën. Zij zijn verantwoordelijk voor onder andere cariës (gaatjes), een slechte adem en ze dragen, als je daar gevoelig voor bent, bij aan de groei van amandelsteentjes.

Oorzaken van een droge mond

De oorzaken van droge mondklachten zijn heel divers. De meest onschuldige is dat het kan liggen aan de bestanddelen van mondzorg-producten. Stoffen als alcohol, SLS (sodium lauryl sulfaat) en andere irriterende chemicaliën kunnen een droge mond verergeren. Maar er kan ook iets mis zijn met de speekselklieren, bijvoorbeeld door een verstopte speekselafvoerbuis of schade door radiotherapie aan het hoofd- en halsgebied. Er zijn ziekten, waarvan een droge mond een symptoom is, zoals het syndroom van Sjögren.

Dan is er nog eens veel medicatie, die een droge mond als bijwerking hebben, zoals antidepressiva, slaapmiddelen, bloeddrukverlagende medicijnen en middelen tegen epilepsie. Omdat mensen naarmate ze ouder worden steeds meer medicijnen slikken, wordt de kans op een opstapeling van medicatie met als bijwerking “een droge mond” bij het ouder worden steeds groter.

Een droge mond door hormonale schommelingen is een veel gehoorde klacht in de overgang. Ook stress, angst en depressie kunnen een droge mond veroorzaken. En tot slot kan mondademhaling de mond uitdrogen, waarbij men vooral wakker wordt met een droge mond.

Hoe je speekselvorming bevordert

Speeksel is zo belangrijk dat je, ongeacht de oorzaak van je droge mondklachten, altijd extra aandacht moet besteden aan je dagelijkse mondhygiëne en aan het hydrateren van je mondslijmvliezen.

Uiteraard is het goed om de oorzaak van jouw droge mond te achterhalen. Hoewel die niet in alle gevallen weggenomen zal kunnen worden, kun je in ieder geval je mondzorg-producten aanpassen. Daarmee los je dan de oorzaak niet op, maar je kunt wel de klachten verzachten en de negatieve effecten van het tekort aan speeksel compenseren.

• Bij een droge mond is het extra belangrijk om de ingrediënten van jouw tandpasta en mondwater kritisch te bekijken. Kies voor mondvriendelijke producten die de mondflora ondersteunen, de zuurgraad in de mond stabiliseren en de speekselvorming stimuleren. Tandpasta en mondwater van RyttPro, JuliBrite en Oxyfresh is daarvoor heel geschikt.
• Pas je voedingsgewoonten aan. Zout en pittig voedsel kun je het beste vermijden. Fruit daarentegen bevat veel vocht en smaakt lekker fris, wat de speekselvorming bevordert. Appel, meloen en ananas werken het best, maar ander fruit mag natuurlijk ook. Spoel je mond na met water, want de frisse smaak van fruit heeft een prijs: die komt van zuren die het tandglazuur aantasten.
• Kauw kauwgom of snoep tabletjes met xylitol. De kenmerkende koele, frisse smaak van deze natuurlijke zoetstof stimuleert de speekselklieren. Bovendien doet xylitol nog veel meer goeds voor de mond, wat zeer welkom is bij een droge mond. Zo kan de bacterie Streptococcus mutans, een vaak voorkomende schadelijke mondbacterie, zich moeilijker aan het glazuur hechten. En xylitol verlaagt de zuurgraad in de mond. Gebitsverzorgende kauwgom Moist-R Hydrating Chewing gum of de Moist-R Xylitol tablets for Dry Mouth zijn speciaal ontwikkeld voor hydratatie bij een droge mond.
• Spray tussendoor een mondspray of breng hydraterende gel aan. Ook hierbij zijn de ingrediënten belangrijk. Ze moeten mondvriendelijk om het evenwicht van de mondflora te ondersteunen en niet alleen de mondslijmvliezen hydrateren, maar ook de speekselvorming stimuleren. Moist-R Droge Mond Spray, OxyFresh Pro Relief Dental Gel en OraRelieveMoisturising Mouth spray voldoen hieraan en kun je zo vaak gebruiken als nodig.
• Als jouw droge mondklachten worden veroorzaakt of verergerd door met open mond te slapen, kun je dit verhelpen met de TonsilFresh Dry Mouth Strap. Deze verstelbare kinband zorgt ervoor dat je mond ’s nachts dichtblijft.

Naar de mondhygiënist, tandarts of huisarts met droge mondklachten

Ook al doe je er alles aan om je mond goed gehydrateerd te houden, een droge mond kan een flinke wissel trekken op je mondgezondheid en dat heeft gevolgen voor je gebit. Te weinig speeksel geeft een grotere kans op cariës (gaatjes), tandvleesontstekingen, amandelsteentjes en een slechte adem. Ga daarom regelmatig naar de mondhygiënist en de tandarts en bespreek de klachten. Zij kunnen je helpen om de schade aan je gebit zoveel mogelijk te beperken.

Als je ondanks mondvriendelijke mondzorg-producten, een gezond voedingspatroon en geen duidelijke oorzaak toch niet voldoende speekselvorming krijgt moet je dit zeker met de huisarts bespreken. Droge mondklachten zijn in sommige gevallen een symptoom zijn van een onderliggende aandoening.

Bron: demondzorgzaak.nl